Βασσάνειος Ναυτική Σχολή (Σχολή Ναυτικών Δοκίμων)


 Η Βασσάνειος Ναυτική Σχολή στον Πειραιά το 1909

Του Στέφανου Μίλεση


Ποιός ήταν ο Βασσάνης:

Ο Πανταζής Βασσάνης γεννήθηκε στην Πορταριά το 1830. Μετανάστευσε το 1850 στην Αίγυπτο όπου εργάστηκε στις επιχειρήσεις των αδελφών Κασσαβέτη. Μετά τον θάνατο αυτών εγκαταστάθηκε μόνιμα στην στην περιφέρεια Τάντα της Αιγύπτου όπου και επιδίδεται στις εμπορικές και γεωργικές του δραστηριότητες. Θεωρείται εθνικός ευεργέτης και όχι μόνο τοπικός. Ο λόγος είναι ότι πέρα από τις άλλες δωρέες του σε διάφορα ομογενή, ιθαγενή και ελληνικά φιλανθρωπικά ιδρύματα, πρόσφερε με διαθήκη που ανοίχτηκε μετά τον θάνατό του (1892) το 60% της όλης του περιουσίας στο Ελληνικό έθνος όπου και 500.000 δραχμές εκείνης της εποχής χρησιμοποιήθηκαν για την ανέγερση της Σχολής. 
Εξαιτείας αυτής του της δωρεάς, το 1905 ιδρύθηκε στον Πειραιά η "Βασσάνειος Ναυτική Σχολή" ή όπως αλλιώς λέγονταν και "Βασσάνειος Σχολή Ναυτικών Δοκίμων" της οποίας η κατασκευή άρχισε από το 1901 δίνοντας έτσι για πρώτη φορά στέγη σε μια Σχολή που μέχρι τότε λειτουργούσε εντός σκαφών καθώς δεν είχε στέγη.  
Η οδύσσεια της Σχολής μέχρι να γίνει η δωρεά:
 
Συγκεκριμένα μέχρι και την δωρεά του Πανταζή Βασσάνη, η Σχολή υπήρχε ως Ναυτικό Εκπαιδευτήριο και λειτουργούσε πάνω στην κορβέτα "Λουδοβίκος". Για την λειτουργία της είχε προκαλείσε την έκδοση βασιλικού διατάγματος (24 Νοεμβρίου του 1845) ο τότε Υπουργός επί των Ναυτικών Κωνσταντίνος Κανάρης ο πυρπολητής αφού είχε αποδεχθεί τις εισηγήσεις δύο μορφών του πολεμικού ναυτικού των Υποπλοιάρχων Λεωνίδα Παλάσκα και του Αλέξανδρου Κουμελά.  Ένα χρόνο αργότερα το 1846, πέντε (5) μόλις ναυτικοί δόκιμοι ξεκίνησαν να εκπαιδεύονται πάνω στον "Λουδοβίκο", ένα σκάφος το οποίο  ήταν υπέρμετρα ογκώδες και είχε προκαλέσει σκάνδαλο στην εποχή του, γιατί αν και είχε κατασκευαστεί στον Ναύσταθμο Πόρου επί δύο μέρες οι τεχνίτες προσπαθούσαν να το ρίξουν στο νερό παρουσία του τότε βασιλιά Όθωνα και αφού το κατάφεραν στην συνέχεια ήθελαν να το παροπλίσουν λόγω του όγκου του. Τελικά λειτούργησε σαν ναυτικό σχολείο.  Μετά ακολούθησαν διαφωνίες μεταξύ του Κυβενήτου του σκάφους Πλοιάρχου Ραφαήλ και του Υπάρχου Υποπλοιάρχου Παλάσκα (πρόκειται για τον γνωστό παλάσκα, από όπου θα λάβει και την ονομασία μετέπειτα το κέντρο εκπαίδευσης).
Ο Κανάρης όταν πληροφορείται για τις διαφωνίες προβαίνει στην σύσταση "Ναυτικού Παιδευτηρίου" υπό την διεύθυνση του Υποπλοιάρχου Παλάσκα αλλά μάταια. Ο Παλάσκας ζητά μετάθεση και η Σχολή το 1854 οδηγείται κατ΄ ουσίαν σε διάλυση.
Ακολουθούν τα γεγονότα με την έκπτωση του Βασιλιά Όθωνα και το Νοέμβριο του 1862 γίνεται νέα προσπάθεια για την επαναλειτουργία πάνω στο ιστορικό ατμοδρόμωνα "ΕΛΛΑΣ". Πάλι όμως νέα διοικητικά προβλήματα διέκοψαν την λειτουργία της. Επτά μήνες αργότερα νέα προσπάθεια πάνω στο πλοίο "ΑΘΗΝΑ" και πάλι οργανωτική αταξία, περιρρέουσα κατάσταση και νέα μεταφορά της Σχολής στο πλοίο "ΜΕΣΟΛΟΓΓΙ" το οποίο δεν είναι νέο πλοίο αλλά πρόκειται για μετονομασμένο το σκάφος "ΛΟΥΔΟΒΙΚΟΣ" που προαναφέραμε. Ξαφνικά το 1871 σταματά η λειτουργία της Σχολής χωρίς να υπάρχει επίσημη πράξη για την διακοπή της. Δέκα χρόνια αργότερα το 1882 λειτουργία πάλι πάνω στον "ΑΡΗ" μέχρι το 1884 και μεταφορά στον με το νόμο "ΑΡΝΣΤ της 27/3/1884" αφού μετονομάσθηκε ως "Σχολή των Ναυτικών Δοκίμων" στεγάσθηκε στο ιστορικό ατμόπλοιο "ΕΛΛΑΣ".  Βρισκόμαστε ήδη την εποχή της Πρωθυπουργίας του Χαρίλαου Τρικούπη που υπήρξε αληθινή αναγέννηση για το ναυτικό. Εκείνη την περίοδο λοιπόν ο Πλωτάρχης Κανελλόπουλος (πρόκειται αυτόν από τον οποίο έλαβε το όνομα το 2ο Κέντρο Εκπαίδευσης εκτός του Παλάσκα που αναφέραμε) αναλαμβάνει να συντάξει τον απαιτούμενο Οργανισμό-Κανονισμό για την λειτουργία της Σχολής.
Ώσπου η δωρεά του Βασσάνη έδωσε τέλος στην οδύσσεια της Σχολής.
Το Βασσάνειον Ίδρυμα:
Οίκημα Διοικητή & Υποδιοικητή
Η τότε είσοδος της Σχολής
Η είσοδος της Σχολής σήμερα
 
Ο Θεμέλιος λίθος της Σχολής μπήκε στις 10 Μαρτίου του 1901 και τα πρώτα λόγια που εκφωνήθηκαν για τον Βασσάνη ήταν τα εξής: "Μεταξύ των εθνικών ευεργετών ο αείμνηστος Βασσάνης κατέχει προδήλως θέσιν περιφανή ως εκπροσωπών υψηλήν και μεγάλην εθνικήν ιδέαν [...] Εις την επιτακτικήν φωνήν του φιλοπάτριδος ευεργέτου, ανταποκρινόμενοι ευγνωμόνως, ανεγείρομεν ήδη την Ναυτική Σχολήν[...] παρά τους τάφους του Μιαούλη και του Θεμιστοκλέους, κατέναντι του ενδόξου στενού της Σαλαμίνος..."    (τότε υπήρχαν αυτά τα δεδομένα δηλαδή ο ενταφιασμός του Μιαούλη είχε γίνει εκεί που πίστευαν ότι υπήρχαν και τα οστά του Θεμιστοκλή.  Όντως όμως το 1952 τα οστά του Μιαούλη μεταφέρθηκαν εντός της Σ.Ν.Δ. και το 1986 μεταφέρθηκαν εκ νέου στην Ύδρα που ήταν και η πατρίδα του)
όλος ο λόγος
15/5/1905 Οικοδομηθείσα δαπάναι του Πανταζή Βασσάνη

Η κατασκευή που στηρίχτηκε με βάσει την Ναυτική Σχολή της Δανίας ολοκληρώθηκε το 1904 και στις 3 Οκτωβρίου του 1905 η Σχολή Ναυτικών Δοκίμων άρχισε την λειτουργία της μέσα στο νέο της κτήριο.


Και όμως η δωρεά του Βασσάνη δεν αφορά μόνο ένα κτήριο, αλλά ένα συγκρότημα αποτελούμενο από τρία κτήρια. Το Κεντρικό Κτήριο στης Σχολής, το οίκημα του Διοικητού και Υποδιοικητού και το Θεραπευτήριο. Βέβαια από τότε μέχρι σήμερα έγιναν κάποιες επεκτάσεις με πρώτη αυτή του Διδακτηρίου το 1913, όμως γενικά τα κτήρια διατηρούν μέχρι και σήμερα τα αρχικά τους χαρακτηριστικά. Προς τιμή λοιπόν αυτού του μεγάλου εθνικού ευεργέτη, η Σχολή τότε αποκαλείτο και "Βασσάνειον Ίδρυμα", ονομασία που σήμερα δεν είναι γνωστή.
Τάξη 1884 - 1886
Το Βασσάνειον Μέγαρο σήμερα

Το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου που βρίσκεται εντός των εγκαταστάσεων της Σχολής
Σύγχρονη αεροφωτογραφία των εγκαταστάσεων. Δεξιά διακρίνονται τα κτήρια που αποτέλεσαν το Βασσάνειο Ίδρυμα.
Η Σχολή λειτούργησε στις εγκαταστάσεις στον Πειραιά συνεχώς με μόνη εξαίρεση την περίοδο της κατοχής στην οποία οι εγκαταστάσεις της χρησιμοποιήθηκαν από τους Γερμανούς ως Ναυτική Διοίκηση Νοτίου Αιγαίου, εν τούτοις η σχολή συνέχιζε την λειτουργία της επί του Θωρηκτού Αβέρωφ από 17/5/1942 στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. Το περιστατικό αυτό δημιούργησε και ένα παράδοξο. Δηλαδή το ότι η Σχολή επισκέφτηκε έτσι και δια αυτού του παράδοξου τρόπου τον Μέγα Ευεργέτη της στην Αίγυπτο όπου ήταν ενταφιασμένος. 
Το Γενικό Επιτελείο Ναυτικού, τιμώντας τον Βασσάνη ως ευεργέτη, κατέβαλε επίμονες προσπάθειες για την ανεύρεση των οστών του και τελικά το 1971 τα μετέφερε από την Αίγυπτο στην Ελλάδα και τα τοποθέτησε σε ειδικό οστεοφυλάκιο εντός της Σχολής κάτω από το άγαλμά του. Εδώ πρέπει να αναφέρουμε ότι αν και ο Βασσάνης έδωσε τα πάντα ο τάφος του ίδιου βρίσκονταν σε απερίγραπτη κατάσταση όπως φαίνεται και από το σχετικό δημοσίευμα:
Η Σχολή έχει ορίσει την 24η Νοεμβρίου ως ημέρα εορτασμού της, ενώ πέρυσι 24/11/2011 η Σχολή φέτος συμπληρώνει 167 έτη αδιάλειπτης λειτουργίας.
και κάτι το παράξενο για την εποχή όπως φαίνεται στο δημοσίευμα:

λίγο πριν τα εγκαίνια στην Σχολή γίνεται επιθεώρηση και από τον Διοικητή της Σχολής των Βραζιλιάνων Δοκίμων


Πηγές:
http://extras.ha.uth.gr/g-m/index.html
http://hellas.teipir.gr/Thesis/Phlio/Evergetes_gr.htm
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Σχολή Ναυτικών Δοκίμων (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΥΛΙΚΟ)
 ΕΛ.Ι.Α (ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ)
ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ ΑΠΟ ΣΚΡΙΠ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"