Αναμνηστικές πλάκες ιστορίας. Η άγραφη ιστορία του Πειραιά



Γράφει ο Στέφανος Μίλεσης    

Περπατώντας κάποιος στον Πειραιά, συναντά ελάχιστες εντοιχισμένες πλάκες, με τις οποίες μπορεί να μάθει για το παρελθόν αυτής της πόλης. Για παράδειγμα, μια είναι εντοιχισμένη στο ρολόι στο Πασαλιμάνι, πιο κάτω μια άλλη στην Πλατεία Κανάρη έστω και αισχρά ασβεστωμένη, άλλη διαγωνίως σπασμένη στην Πλατεία Σταυρού, μια τέταρτη θαμμένη σε ένα παρκάκι κοντά στην Πλατεία Πηγάδας και άλλες, που ο συνολικός αριθμός τους δεν θα πρέπει να υπερβαίνει τις δέκα με δεκαπέντε. 

Η υποχρέωση του Δήμου για τοποθέτηση τέτοιων πλακών δεν αποτελεί κάποιο νεωτερισμό. Όμοιες υπήρχαν στην Αρχαία Ελλάδα και στη Ρώμη προς ανάμνηση ιστορικών γεγονότων και όμοιες υπάρχουν σε όλες τις πολιτισμένες πόλεις του κόσμου αφού από αυτές μαθαίνουμε για διάφορα ιστορικά γεγονότα.
Τέτοιες πλάκες προσφέρουν σημαντική υπηρεσία στην ιστορία. Η συνήθεια αυτή που διατηρήθηκε σε άλλες πόλεις της Ελλάδας, όπως στο Ναύπλιο για παράδειγμα, δυστυχώς δεν επικράτησε στον Πειραιά. Κι όμως κατά μια περίεργη σύμπτωση στην πόλη αυτή έζησαν και πέθαναν πολλοί σημαντικοί άνδρες και διαδραματίσθηκαν ιστορικές στιγμές που χάραξαν την πορεία ολόκληρης της χώρας.

 Όλοι οι πολιτικοί της, όλοι οι μεγάλοι δάσκαλοί της, όλοι οι ποιητές της και οι λογογράφοι της, δεν κατοικούσαν στην ύπαιθρο της πόλης μας. Δεν έμεναν σε κάποιο πιθάρι όπως ο Διογένης, αλλά είχαν κι αυτοί κατοικίες στις οποίες έζησαν και κάποιοι μάλιστα πέθαναν και σε αυτές. Από τον θάνατό τους και μετά ουδείς σκέφθηκε να τοποθετήσει μια πλάκα ώστε όταν παρέλθουν λίγα χρόνια, να συνεχίζουν οι νεώτεροι κάτοικοι της πόλης να γνωρίζουν που υπήρχαν οι κατοικίες αυτών των ανθρώπων που άφησαν το ιστορικό τους στίγμα με το έργο τους. Πώς οι νέες γενιές θα γνωρίσουν πού οικοδομούσε το σπίτι του στον Πειραιά ο Ναύαρχος Μιαούλης, πού άφησε την τελευταία του πνοή ο Γαριβαλδινός Αλέξανδρος Ρώμας, σε ποιο σπίτι πίσω από τον Άγιο Νικόλαο γεννήθηκε ο Ιάκωβος Δραγάτσης, πού κατοικούσε ο Παύλος Νιρβάνας, ο Σουρής, ο Κουντουριώτης, οι πρώην πρωθυπουργοί της Ελλάδας Στέφανος Σκουλούδης και Κουμουνδούρος. Ποιος είναι αυτός που θα μπορέσει επιτέλους να μας πληροφορήσει ότι στον Πειραιά λειτούργησε η Σχολή Ευελπίδων για πάνω από μισό αιώνα όταν ο Δήμος μετά από εννιά μήνες αναμονής και παρότρυνσης, τοποθέτησε τελικώς μια πινακίδα με λάθος απεικόνιση της σχολής !

Κι όμως όσο παράξενο κι αν μας φαίνεται, στις γειτονιές που σήμερα περπατούμε, περπάτησαν Βασιλείς κι αρχηγοί ξένων κρατών. Οι γειτονιές μας έγιναν ποιήματα όπως αυτά του Πορφύρα, τραγούδια των Χατζηδάκη, Θεοδωράκη λογοτεχνήματα όπως το «Χαμοζωή» του Ι.Μ. Παναγιωτόπουλου, το «Γιούγκερμαν» του Καραγάτση, τον «Τρελαντώνη» της Πηνελόπη Δέλτα, σενάρια σε έργα του Ξενόπουλου, αναμνήσεις του  Στέφανου Δάφνη, πίνακες του Βολανάκη, του Πρέκα, του Τσαρούχη και του Συρίγου, ταινίες της Μελίνας, σκίτσα και γλυπτά.

Ίσως κάποιες ιστορίες εξ αυτών να διασώζονται στην μνήμη ολίγων αλλά όταν και αυτοί εκλείψουν, ματαίως θα ερευνούν οι μεταγενέστεροι να ανακαλύψουν για το ξενοδοχείο στον Πειραιά που κάποτε έζησε η Βιρτζίνια Γούλφ και έγραψε βιβλίο ή για τις εντυπώσεις του Χανς Κρίστιαν Άντερσεν και του Σατωβριάνδου.

     Κάποτε υπήρξε η ιδέα κάποια υπηρεσία του Δήμου ή κάποιος σύλλογος από τους υφιστάμενους να αναλάβει το έργο αυτό. Κατανοώ ότι υπάρχουν πολλά άλλα κατεπείγουσας κοινωνικής ανάγκης, ζητήματα. Στην ζωή όμως δεν υπάρχει μόνο η υλική αντίληψη των πραγμάτων. Δεν επικρατεί μόνο ο υπολογισμός των συμφερόντων. Παρά την σιδηρά πραγματικότητα, το ιδεώδες και το υψηλό συναίσθημα, θα πρέπει να παραμένουν οι άξονες που θα στρέφεται η ζωή των λαών. Γιαυτό και η αγάπη προς το παρελθόν δεν θα πρέπει να είναι μόνο ένα μελαγχολικό συναίσθημα του κενού αλλά μια ανάγκη επιβίωσης, αφού η συγκρότηση του παρελθόντος μέσα από την ιστορία και τις αναμνήσεις θα πρέπει να μας δίνει δύναμη ώστε να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα και να πορευθούμε με περηφάνια προς το μέλλον. Και οι αναμνηστικές πλάκες είναι σελίδες της ιστορίας της πόλης που προς το παρόν παραμένουν άγραφες.  

Σχετικές αναρτήσεις: Πειραιάς όπως Ναύπλιο   



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"