Η Πλατεία Μανίνα Πειραιώς (πρώην Συνοικία Μανίνα).



Του Στέφανου Μίλεση

Από τα μέσα του 19ου αιώνα το όνομα "Μανίνα" ήταν γνωστό καθώς ονομάτιζε συγκεκριμένη συνοικία της περιοχής γνωστής ως "Καρβουνιάρικα". Επρόκειτο δηλαδή για μια συγκεκριμένη περιοχή που καταλάμβανε την έκταση από την οδό Ιάσωνος έως την οδό Φλέσσα και με πρόσοψη προς την παραλία στην συμβολή της σημερινής Ακτή Μιαούλη με την Ξαβερίου. 

Λόγω της παραλιακής της θέσης κάποιες φορές αναφέρονταν και ως "Παραλία Μανίνα" ή "Σκάλα Μανίνα" καθώς πολλές προβλήτες παλαιότερα έφεραν την γενική ονομασία "Σκάλα". 


Το όνομα προέρχεται από τον παλιό Ατμόμυλο του Μανίνα που ήταν γνωστός σε όλο τον Πειραιά, ως "Φάμπρικα του Μανίνα". Ο Ατμόμυλος λοιπόν αυτός, δέσποζε σε όλη την γύρω περιοχή κατά μήκος της Ακτής καταλαμβάνοντας όλη την παράλια έκταση Ιάσωνος - Κανάρη - Μπότσαρη μέχρι την οδό Φλέσσα. Λίγο πιο πίσω από την επιχείρηση του Μανίνα, υπήρχε και το σπίτι του, που ζούσε με την σύζυγό του και την κόρη του. Η οικία του ήταν η πιο πλούσια στην περιοχή. Ο Ατμόμυλος του Μανίνα είχε υποστεί στις αρχές του 20ου αιώνα καταστροφή από φωτιά και έκτοτε υπολειτουργούσε. 

Από Ατμόμυλος σε Πέτρινη Αποθήκη:

Το 1909 ο Μανίνας το μετέτρεψε σε τεράστια πέτρινη αποθήκη, την οποία πώλησε στην συνέχεια στους αδελφούς Λούμου. Από τότε το κτήριο χρησιμοποιείτο ως Αποθήκη, νοικιασμένο από την Εταιρεία Γενικών Αποθηκών Ελλάδος. Εκεί φυλάσσονταν είδη των Τελωνείων Πειραιώς. Γιαυτό και οι αποθήκες αυτές ήταν γνωστές και ως "Αποθήκες των Τελωνείων". 

Στο μεταξύ όλα αυτά τα χρόνια, η εμπορία του Κάρβουνου, που έκανε γνωστή όλη την γύρω περιοχή ως "Καρβουνιάρικα", προσέλκυσε πλήθος κι άλλων αποθηκών γαιανθράκων (καρβουναποθηκών). Σταδιακά όλοι οι μεγάλοι χώροι μετατράπηκαν σε αποθήκες κάρβουνου. Όμως με την σταδιακή εξάπλωση της Υδραϊκής Συνοικίας και το πλήθος σπιτιών που εμφανίσθηκαν, οι κάτοικοι διαμαρτύρονταν για τη σκόνη κάρβουνου (ασβόλη) που ρύπαινε τόσο τον αέρα, όσο και την περιοχή. 

Όταν κατασκευάσθηκε η Πλατεία Μανίνα ήταν παραλιακή καθώς την χώριζε μόνο ο δρόμος από την θάλασσα.


Ήδη από το Νοέμβριο του 1895 δημοσιεύονται υπομνήματα προς στο Υπουργείο Ναυτικών, ζητώντας την απομάκρυνση των γαιανθραποθηκών. Στο αιτιολογικό υπόμνημα απομάκρυνσης αναφέρονταν "ότι οι γαιανθραποθήκες κατέστησαν ομολογουμένως μάστιξ των κατοίκων, μη δυναμένων ν΄ ανοίξωσι τα παράθυρα των οικιών των, διότι αυταί αμέσως γεμίζουν από ασβολήν".


Η Συνοικία Μανίνα κατά την περίοδο της Γαλλικής Κατοχής του Πειραιά (1917) ήταν μια από τις έξι συνοικίες που διανέμονταν συσσίτια υπό την επίβλεψη των Γάλλων στρατιωτών. Πίσω από τον Γάλλο στρατιώτη το κτήριο της "Εταιρείας Γενικών Αποθηκών Ελλάδος", που βρισκόταν στην θέση της σημερινής Πλατείας

  
Η φωτιά του 1929:

Όπως είδαμε από το 1909 το κτήριο του πρώην Ατμόμηλου του Μανίνα λειτουργούσε ως Κεντρική Αποθήκη των Τελωνείων Πειραιώς. Πίσω από αυτό υπήρχε σειρά από συναφή κτήρια, όπως πριονιστήρια, ξυλουργικά και ξυλεμπορικά εργαστήρια, αποθήκες και γενικώς οτιδήποτε είχε σχέση με το ξύλο και το κάρβουνο. 


Το κτήριο των Γενικών Αποθηκών των Τελωνείων Πειραιώς, την επόμενη ημέρα της φωτιάς, αποτεφρωμένο και κατεστραμμένο εξ ολοκλήρου, καθώς και τα γειτονικά με αυτό κτήρια

Το απόγευμα της 14ης Αυγούστου του 1929 ξέσπασε φωτιά στις ξυλαποθήκες των Αδελφών Ζούμπερη που βρίσκονταν ακριβώς πίσω από τις αποθήκες του Τελωνείου, στο τέλος της οδού Κανάρη με την σημερινή Ακτή Μιαούλη. Η φωτιά έγινε αντιληπτή από χιλιάδες κόσμου που είχε κατακλύσει το λιμάνι προκειμένου να επιβιβαστεί στα πλοία για Τήνο, για τον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου. Για την κατάσβεση έσπευσαν από θαλάσσης τα ρυμουλκά Μάτσα τα οποία ήταν εφοδιασμένα με πανίσχυρα εκτοξευτικά μηχανήματα. Η φωτιά κατασβέστηκε αλλά όλα τα κτήρια πέριξ των ξυλαποθηκών αποτεφρώθηκαν, μεταξύ αυτών και το κτήριο των Γενικών Αποθηκών των Τελωνείων.

Αριστερά η οδός Ιάσωνος που κατεβαίνει και δεξιά οι αποθήκες των Τελωνείων που καταλαμβάνουν τον χώρο που βρίσκεται σήμερα η μικρή Πλατεία που κάποτε ήταν γνωστή με το όνομα "Πλατεία Μανίνα" . Δεξιά η παραλία συνεχίζει προς την Ακτή Ξαβερίου.


Τελικώς από την καταστροφή του 1929 το κτήριο κατεδαφίσθηκε και η παραλιακή έκταση που καταλάμβανε, αποδόθηκε στον Δήμο Πειραιά όπου στην θέση του κατασκευάσθηκε μια πλατεία, που έφερε το όνομα "ΠΛΑΤΕΙΑ ΜΑΝΙΝΑ".

Η Πλατεία Μανίνα υπάρχει ίδια ως προς το μήκος που καταλαμβάνει μέχρι σήμερα, αν και το όνομα αυτό έχει παρέλθει και δεν χρησιμοποιείται πλέον. 

Στην σημερινή Πλατεία δεσπόζει το άγαλμα του Ποσειδώνα που αποτελεί αντικείμενο φωτογράφισης των ξένων τουριστών που καταφθάνουν με τα κρουαζιερόπλοια. Κατασκευάσθηκε το 1994 και είναι έργο του γλύπτη Σ. Γογγάκη. Επιλέχθηκε ο Ποσειδώνας καθώς την εποχή εκείνη στον έναντι χώρο της πλατείας, διεξάγονταν επί σειρά ετών οι Εκθέσεις "Ποσειδώνια". 




Για την κατασκευή του αγάλματος όσο και την διαμόρφωση της Πλατείας υπήρξαν χορηγίες εκτός φυσικά από τον Δήμο Πειραιώς και τον Ο.Λ.Π. και από την Ένωση Εφοπλιστών Επιβατηγών πλοίων, την άλλοτε ακμάζουσα Ηπειρωτική Ατμοπλοία "Γ. Ποταμιάνος", την διοίκηση της Έκθεσης "Ποσειδώνια" την εποχή ο θεσμός αυτός γίνονταν στον Πειραιά, καθώς και τις εταιρείες Tsakos Foundation Montevideo Uruguay, World Marine και την Τράπεζα Citibank


Η περίπτωση της Πλατείας Μανίνα, θεωρείται μοναδική καθώς η έκταση που καταλαμβάνεται μεταξύ των δύο ρευμάτων του δρόμου (ανόδου - καθόδου), δεν αποτελεί απλώς ένα διακοσμητικό κηπάριο, αλλά μια Πλατεία που όπως βλέπουμε και από τα αναρτημένα πολεοδομικά σχέδια της δεκαετίας του '70, συνεχίζεται να καταγράφεται επίσημα ως "Πλατεία Μανίνα".
    




Σχετικές αναρτήσεις:

Στα Καρβουνιάρικα του Πειραιά



Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"