Σύνδεσμος Παλαιών Προσκόπων. Έδρα Εν Πειραιεί 1936

Του Στέφανου Μίλεση
Γενικού Γραμματέα
Ένωσης Παλαιών Προσκόπων Νέου Φαλήρου

Αποτελεί σημαντικό στοιχείο όχι μόνο για την ιστορία του Πειραιά αλλά και του ίδιου του ελληνικού Προσκοπισμού, το γεγονός πως στις 2 Δεκεμβρίου του 1936 ιδρύθηκε έχοντας έδρα τον Πειραιά και με πολλά παραρτήματα σε διάφορες πόλεις της Ελλάδος, για πρώτη φορά Σύνδεσμος Παλαιών Προσκόπων (Σ.Π.Π.). 

Το καταστατικό του που ήταν εγκεκριμένο με την υπ΄ αριθμ. 37 απόφαση του Πρωτοδικείου Πειραιώς, περί φυσιολατρικών σωματείων, όριζε με σαφήνεια του σκοπούς της συστάσεώς του και της δράσης του που ήταν:

1. Η αδελφοποίηση και η αλληλεγγύη εκείνων που υπήρξαν κάποτε μέλη του Σώματος Ελλήνων Προσκόπων και συνέχιση σύσφιξης των δεσμών με την δημιουργία εκ νέου φιλικών σχέσεων.

2. Η πνευματική, ηθική και μορφωτική ανάπτυξη των μελών μέσω διαλέξεων, ψυχαγωγικών εκδρομών, αρχαιολογικών επισκέψεων, εορτών κ.λ.π.

3. Η ανέγερση αναμνηστικής στήλης (Ηρώου) "των εν πολέμοις πεσόντων και σφαγιασθέντων Ελλήνων Προσκόπων".

Με τους τρεις αυτούς και μόνο σκοπούς φαινόταν καθαρά ο σκοπός δημιουργίας που ήταν η αλληλεγγύη των μελών του αλλά και η πνευματική και μορφωτική τους ανάπτυξη. 

Δεδομένου ότι τα μέλη εκείνα δεν στερούνταν πνευματικής ανάπτυξης καθώς άλλοι ήταν δικηγόροι, άλλοι γιατροί και άλλοι σπουδαία κοινωνικά πρόσωπα, είχαν αναγράψει στο άρθρο 2, σκοπούς ευρύτερους από τα προσκοπικά όρια των εφηβικών χρόνων.  

Το πρώτο Διοικητικό Συμβούλιο αποτελούνταν από τους:

Βασίλειο Μουντάνο, δικηγόρο, ως Πρόεδρο
Εμμανουήλ Βελισσάριο, Αντιπρόεδρο
Ιωάννη Κιμούλη, δικηγόρο, ως Γενικό Γραμματέα
Νικόλαο Σωτηριάδη, ως Ταμία
Ιωάννη Παναγιώτου, ως Κοσμήτορα
Δημήτριο Διαμαντόπουλο, ως Σύμβουλο
Χρήστο Νισκόπουλο, ως Σύμβουλο

Εκτός όμως των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, πρώτα ιδρυτικά μέλη του Σ.Π.Π. υπήρξαν και οι Αντώνιος Χαραλάμπους, Ισίδωρος Τομάζος, Γεώργιος Βάος, Δημήτριος Διαμαντόπουλος, Μιχαήλ Σιβρής, Βελισ. Βελισσάριος και Στέφανος Νικολαΐδης.

Ψάρεμα στα βράχια της Πειραϊκής από Προσκόπους της Ομάδας Πειραιώς το 1913

Το 1937 η ιδέα του Συνδέσμου Παλαιών Προσκόπων, που σημειωτέον ήταν ανεξάρτητο όργανο από το Σ.Ε.Π., είχε προχωρήσει τόσο που εκδόθηκε και περιοδικό με την επωνυμία "Σύνδεσμος Παλαιών Προσκόπων -  έδρα εν Πειραιεί - Σωματείον Αναγνωρισμένον".

Αυτό το πρώτο δελτίο που κυκλοφόρησε τον Ιούλιο του 1937 έγινε ανάρπαστο από όλους εκείνους που έστω και για λίγο υπήρξαν πρόσκοποι. Από την Θράκη, την Μακεδονία, Ήπειρο και Πελοπόννησο, μέχρι την Κρήτη, τα νησιά και τις ελληνικές παροικίες του εξωτερικού έγινε γνωστή η σύστασή του που προκάλεσε πραγματικό ενθουσιασμό. Μην ξεχνάμε πως από την πρώτη παρέλαση των 130 προσκόπων που έκαναν την εμφάνισή τους κατά την διάρκεια του εορτασμού της 25ης Μαρτίου του 1912, έφθασαν το 1920 να αριθμούν 15 χιλιάδες σε Ελλάδα, Αίγυπτο και τις ελληνικές παροικίες της Τουρκίας. 

Οι περισσότεροι εξ αυτών την δεκαετία του ΄30 είχαν αποχωρήσει από την προσκοπική δράση και είχαν αναπτύξει έντονη κοινωνική δράση και επιθυμούσαν αυτή την κοινωνική τους αναγνώριση να την αξιοποιήσουν υπέρ του προσκοπισμού. 

Η πρώτη εκδρομή που έκανε ο Σ.Π.Π. ήταν στις 21 Μαρτίου 1937 που πήγε να δει από κοντά τα έργα του φράγματος του Μαραθώνα με αρχηγό τον Ανδρόνικο Χρηστίδη. Ακολούθησε στις 11 Απριλίου εκδρομή σε Μαλακάσα - Άγιο Μερκούριο και γενικά φρόντιζε να διενεργείται εκδρομή ανά 20ήμερο.

Ανακοίνωση εκδρομής στο Γαλαξίδι για την καλοκαιρινή Πανσέληνο του 1937
Αναχώρηση από την Ακτή Τζελέπη

Στην Γενική Συνέλευση της 18ης Μαρτίου του 1938 επικυρώθηκαν 13 σχέδια ηρώου εκ των οποίων ένα δημοσιεύθηκε στο υπ΄ αριθμ. 10 τεύχος του Απριλίου του 1938. 

Δυστυχώς όμως ο Σύνδεσμος Παλαιών Προσκόπων Πειραιώς ακολούθησε την μοίρα που είχε και το Σώμα Ελλήνων Προσκόπων και διαλύθηκε καθώς το καθεστώς της 4ης Αυγούστου δεν επιθυμούσε την λειτουργία ενός ανεξάρτητου Σώματος Προσκόπων, αφού τους είχε ενσωματώσει στην Ε.Ο.Ν., αλλά ούτε άλλη μορφή επιθυμούσε έστω κι αν αυτή είχε την μορφή ενός Συνδέσμου Παλαιών Προσκόπων!

Η θαυμάσια ιδέα ανέγερσης Ηρώου υπέρ των πεσόντων προσκόπων βέβαια ουδέποτε υλοποιήθηκε στον Πειραιά, αλλά μεταγενέστερα στη Νίκαια. 

Την εποχή όμως που ο Σύνδεσμος Παλαιών Προσκόπων βρίσκονταν σε λειτουργία, συναντούμε επιστολές της δράσης του όπως υπόμνημα προς τις Δημοτικές Αρχές της Θεσσαλονίκης για την ανέγερση και εκεί ενός προσκοπικού μνημείου, δεδομένου της προσφοράς των προσκόπων στην μεγάλη πυρκαγιά της πόλης αλλά και στους πολέμους από το 1912 και μετά. Κύριο σημείο αναφοράς ήταν η ενθύμηση πως το 1921 η Πολιτεία είχε απονέμει στην Σημαία του Σώματος το Μετάλλιο Στρατιωτικής Αξίας Α΄ Τάξεως. 

Το πιο σημαντικό έργο που επιτέλεσε ο Σύνδεσμος Παλαιών Προσκόπων είναι η ασκούμενη πίεση για την ίδρυση "Ναυτοπροσκοπείου" στον Πειραιά όπως τότε ονομαζόταν. 

Ο θεμέλιος λίθος του τελικά τέθηκε τον Μάρτιο του 1938, όταν ο Οργανισμός Λιμένος Πειραιώς παραχώρησε στην Ακτή Μουτσοπούλου, ειδικά για τον σκοπό αυτό έκταση, παρουσία του τότε Υφυπουργού Δευκαλίωνα Ρεδιάδη που ήταν μέλος του Συνδέσμου Παλαιών Προσκόπων φυσικά κατόπιν δικής του πίεσης, αλλά και του τότε Γενικού Εφόρου Λεωνίδα Πτέρη.

Ο θεμέλιος λίθος του  "Ναυτοπροσκοπείου" τέθηκε τον Μάρτιο του 1938

Τον θεμέλιο λίθο είχε θέσει ο τότε Διάδοχος Παύλος παρουσία του Τοπικού Εφόρου Πειραιώς και Νικαίας Μιχάλη Λενού.

Η παρουσία της ύπαρξης του Συνδέσμου Παλαιών Προσκόπων Πειραιώς, εκ του αποτελέσματος της δράσης του και μόνο κρίθηκε ως άριστη, καθώς όχι μόνο συγκέντρωσε διάσπαρτες προσωπικότητες που είχαν κάποτε περάσει από τις τάξεις του προσκοπισμού, αλλά και γιατί αυτές οι διάσπαρτες μονάδες ενώθηκαν σε μια ενιαία δύναμη που ισχυροποίησε την θέση του Προσκοπισμού στον Πειραιά. Δεν ήταν καθόλου τυχαίο που η παραχώρηση της έκτασης και η δημιουργία ναυτοπροσκοπείου επιτεύχθηκε την συγκεκριμένη εποχή.  

Σχετικές αναρτήσεις:

Οι προσκοπικοί Νεώσοικοι στο Πασαλιμάνι και ο "Ανιχνευτής"