Το πέρασμα της Γκρέτα Γκάρμπο από τον Πειραιά (1924)

Η Γκάρμπο μόλις φτάνει στις Η.Π.Α. (1925)
(πηγή: http://www.garboforever.com)


του Στέφανου Μίλεση

Γκρέτα Γκάρμπο. Μια πραγματική ηθοποιός – ντίβα του αμερικανικού κινηματογράφου, που αποτέλεσε μέρος της θρυλικής ιστορίας της χρυσής εποχής του Χόλιγουντ. Η πέμπτη στη σειρά, ανάμεσα στις 25 μεγαλύτερες σταρ όλων των εποχών, σύμφωνα με την κατάταξη του Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου. 

Η Γκάρμπο ή αλλιώς Γκρέτα Γκούσταφσον, καθώς ήταν Σουηδικής καταγωγής, διέπρεψε πρώτα την εποχή του βουβού κινηματογράφου, πραγματική ιέρεια της Μέτρο Γκόλντεν Μάγιερ στη συνέχεια της ζωής της, εμφανίστηκε για πρώτη φορά στην ομιλούσα ταινία «Άννα Κρίστι» το 1930 που έμεινε γνωστή στα κινηματογραφικά χρονικά, όχι με τον τίτλο της, αλλά από το σλόγκαν με το οποίο διαφημίστηκε που ανέγραφε «Η Γκρέτα μιλάει»!

Αυτή η περίφημη Γκρέτα λοιπόν, σύμφωνα πάντοτε με τον τύπο της εποχής, όταν ακόμα διάνυε τα βασανιστικά χρόνια της ανωνυμίας της στη Σουηδία, όπου εργαζόμενη ως υπάλληλος κομμωτηρίου ξεκίνησε τις εμφανίσεις της στο θεατρικό σανίδι της Στοκχόλμης και στο τέλος βρέθηκε να γίνει μέλος ενός κινηματογραφικού θιάσου στην Κωνσταντινούπολη. 

Η Γκρέτα ανακαλύφθηκε από τον σεναριογράφο Μορίτζ Στίλλερ (Mauritz Stiller), ο οποίος μαγεύτηκε από τις τέλειες αναλογίες του σώματός της και από τα υπέρμετρα ξανθά μαλλιά της. Ο Στίλλερ ήταν ήδη ένας φτασμένος Φιλανδο-Σουηδός σκηνοθέτης και σεναριογράφος. Στο Βασιλικό Θέατρο της Στοκχόλμης συναντήθηκε με τη νεαρή Γκρέτα η οποία είχε μόλις είχε εγκαταλείψει την τέχνη της κομμωτικής και είχε καταπιαστεί με το θέατρο. Εκεί της πρότεινε να ενταχθεί σε μια κινηματογραφική αποστολή με την οποία θα έκανε γυρίσματα στην Τουρκία, ώστε η ταινία να είναι  γεμάτη από τη μαγεία της Ανατολής. Τότε ο μύθος της «Ανατολής» ήταν μόδα και ο Δυτικός κόσμος πραγματικά τρελαινόταν να βλέπει ταινίες με πασάδες, χαρέμια, λυχνάρια, Αλαντίν και μιναρέδες. 

Η εταιρεία που είχε αναλάβει τα γυρίσματα στην Πόλη ήταν Γερμανικών συμφερόντων. Πραγματικά τα ολοκλήρωσε επιτυχώς, πλην όμως η ταινία ενώ ήταν σχεδόν έτοιμη, είχε ολοκληρωθεί, κάηκε σε ένα τεχνικό ατύχημα και ότι είχε καταγραφεί σε αυτήν χάθηκε στο λεπτό! Η απελπισία που κατέλαβε το συνεργείο ήταν μεγάλη, καθώς όλα τα χρήματα που είχαν διατεθεί για το γύρισμα ξοδεύτηκαν! Μεταφορικά, φαγητά, ξενοδοχεία, είχαν κατασπαταλήσει το διατιθέμενο ποσό. Έτσι τόσο οι ηθοποιοί όσο και το τεχνικό προσωπικό της εταιρείας (ηλεκτρολόγοι, ηχολήπτες, φροντιστές κ.α.) έμειναν στην Κωνσταντινούπολη απένταροι στην κυριολεξία, καθώς το συμβόλαιο προέβλεπε κέρδος και διανομή αυτού από τα εισιτήρια που θα έκανε η ταινία από την προβολή της. 

Η Γκρέτα Γκάρμπο περιπλανιέται στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης - © Illustrated by Chris Marie Meeker
(πηγή: http://www.greta-garbo.de)

Όλα τα μέλη της αποστολής μεταβλήθηκαν, εντός μιας ημέρας και μόνο, σε πραγματικούς «τυχοδιώκτες» που αναζητούσαν τρόπο να εξασφαλίσουν τροφή και εισιτήρια επιστροφής. Και ενώ οι περισσότεροι είτε μέσω δανεισμού, είτε μέσω γνωστών βρήκαν χρήματα να επιστρέψουν στα σπίτια τους από την «μαγευτική» ανατολή, ο Στίλλερ μαζί με τη Γκρέτα παρέμειναν στην Κωνσταντινούπολη. 

Η Γκάρμπο στην Κωνσταντινούπολη 
(πηγή: http://www.garboforever.com)


Μέχρι αυτό το σημείο η ιστορία είναι περίπου έτσι καταγεγραμμένη σχετικά με τη σχέση Στίλλερ με Γκρέτα. Τα ελληνικά δημοσιεύματα όμως της εποχής παρουσιάζουν μια εκδοχή η οποία δεν φαίνεται να έχει καταγραφεί επίσημα. Σύμφωνα με αυτά ο Στίλλερ και η Γκρέτα έλαβαν απόφαση, καθώς στο μεταξύ είχαν ερωτευτεί, να μείνουν και να αναζητήσουν την τύχη τους στην Κωνσταντινούπολη. Νοίκιασαν από έναν Έλληνα, το όνομα του οποίου δυστυχώς δεν καταγράφεται στις εφημερίδες της εποχής, για το οποίο οι περιγραφές σημειώνουν ότι αποτελείτο από δύο μόνο δωμάτια, κουζίνα και λουτρό. Ο Στίλλερ ασχολούμενος με χίλια δύο πράγματα έβγαζε κάποια χρήματα ώστε να καλύπτει τα βασικά τους έξοδα. Με τους λιγοστούς αυτούς πόρους πραγματοποιήθηκε στις 10 Αυγούστου του 1924, ο γάμος τους στην Κωνσταντινούπολη. Γάμος όμως που έμεινε εντέχνως μυστικός και θα δούμε το γιατί.  

Ο Στίλλερ είχε αποφασίσει να μεταβεί στην Αμερική παίρνοντας μαζί του και τη Γκρέτα. Με τα μοναδικά χρήματα που τους είχαν απομείνει, επιβιβάσθηκαν σε ένα γαλλικό Ατμόπλοιο το οποίο ξεκίνησε από την Κωνσταντινούπολη έχοντας προορισμό τη Μασσαλία, αλλά με ενδιάμεσο σταθμό τον Πειραιά!



Εκεί, σύμφωνα πάντοτε με τα περιηγητικά προγράμματα της εποχής, τα πλοία έμεναν κοντά μια ημέρα (με διανυκτέρευση) στο λιμάνι του Πειραιά, όπου συνήθως οι επιβάτες, όπως κάνουν και σήμερα, είτε επιλέγουν μια βόλτα πεζή πέριξ του λιμανιού, είτε «ανεβαίνουν» στην Αθήνα για να θαυμάσουν από κοντά τους αρχαιολογικούς θησαυρούς και φυσικά τον Παρθενώνα. 

Δεν ξέρω αν η Γκρέτα και ο Στίλλερ αποβιβάσθηκαν στον Πειραιά ή αν επισκέφθηκαν την Ακρόπολη. Το πιο πιθανό σενάριο είναι να παρέμειναν στο λιμάνι, αφού χρήματα άλλα δεν διέθεταν και πολύ περισσότερο να ξοδέψουν για την ενοικίαση ενός μισθωμένου οχήματος (ταξί) για να ικανοποιήσουν την πνευματική τους περιέργεια.

Πιστεύω λοιπόν ότι δεν εξέδραμαν εις τας Αθήνας. Το πιθανότερο ήταν να αποβιβάστηκαν του πλοίου για μια μικρή βόλτα πέριξ του λιμανιού ή ακόμα να έριξαν μια γρήγορη ματιά από το κατάστρωμα του πλοίου. Την επομένη το πλοίο αναχώρησε για τη Μασσαλία, όπου Στίλλερ και Γκρέτα άλλαξαν πλοίο και επιβιβάστηκαν σε άλλο κι ύστερα σε επόμενο, μέχρι που έφτασαν στο Γκέτεμποργκ. 

«Καθ’ οδόν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες» (1925) (πηγή: http://www.paradiseplayhouse.net) 

Από εκεί επιβιβάστηκαν στο Σουηδικό πλοίο Drottninghlm το οποίο εκτελούσε τη γραμμή Γκέτεμποργκ – Νέα Υόρκη, από όπου και η φωτογραφία η οποία φέρει ημερομηνία λήψης 1925 και τη λεζάντα «καθ’ οδόν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες»

Από τις 6 Ιουλίου 1925, ημερομηνία που η Γκρέτα πατά το έδαφος της Αμερικής ξεκινά και η σταδιοδρομία της που θα λανσαριστεί στο Χόλιγουντ με το όνομα Γκάρμπο. Ο Στίλλερ εκεί φάνηκε για ποιο λόγο είχε κρατήσει το γάμο μυστικό. Κατάφερε να δημιουργήσει ο ίδιος μύθο γύρω από το όνομα της μυστικής συζύγου του. Η ιδέα του στηρίχθηκε στην απλή λογική, ότι αν αποκάλυπτε το γάμο του, θα φαινόταν ότι εξεβίαζε τους παραγωγούς ταινιών να την προσλάβουν. Με μυστικό όμως το γάμο, την παρουσίαζε ως μια πανέμορφη κοπέλα από τη μακρινή Σουηδία, ένα ανερχόμενο ταλέντο και η κρίση του φαινόταν αντικειμενική και όχι επηρεασμένη από το γεγονός ότι ήταν γυναίκα του. Και πραγματικά το σχέδιο του λειτούργησε καθώς η Γκάρμπο έγινε διάσημη ως η «Σκανδιναβή Σφίγγα».

Όλη αυτή η ιστορία κρατήθηκε για πολλά χρόνια μυστική μέχρι το θάνατο του Στίλλερ. Ο Στίλλερ είχε επιστρέψει στη Σουηδία από το 1927 και πέθανε το επόμενο έτος (1928) στην πρώιμη ηλικία των 45 ετών αφήνοντας κάποιες καταθέσεις σε διάφορους τραπεζικούς λογαριασμούς. Αυτές αποτελούσαν κληρονομιά της Γκάρμπο αρκεί βέβαια να αποδείκνυε ότι ο Στίλλερ ήταν όσο ζούσε ο νόμιμος σύζυγός της. Έτσι έγινε η αποκάλυψη του γάμου και μόνο στους απόλυτους απαραίτητους ανθρώπους. 

Σήμερα τα όσα κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα του 1924 δεν επιβεβαιώνονται από τις επίσημες βιογραφίες της Γκάρμπο ή του Στίλλερ. Όμως οι ημερομηνίες τόσο του ταξιδιού της επιστροφής όσο και των φωτογραφιών ταιριάζουν απόλυτα με την ελληνική δημοσιογραφική εκδοχή του γάμου. Το ταξίδι της Γκάρμπο σε κάθε περίπτωση, είτε παντρεμένη είτε όχι, έχοντας σταθμό τον Πειραιά αποτελεί είδηση σε κάθε περίπτωση.

Φυσικά η Γκάρμπο τα επόμενα χρόνια της ζωής της θα βρεθεί πολλές φορές ξανά στην Ελλάδα για διακοπές.   

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

"Πειραϊκές ιστορίες του Μεσοπολέμου"